Eerder geplaatst op 2 april 2020 op www.jeugdbeschermingwest.nl/blog
Het begon voor mij met de voetbal- en handbaltrainingen die niet meer doorgingen. Vrij snel daar achteraan werden ook de wedstrijden afgezegd. Vervolgens kwam het onvermijdelijke bericht dat de scholen dichtgingen; alle kinderen de hele dag thuis. Om eerlijk te zijn, kreeg ik direct buikpijn bij dit idee. Hoe moet dat nou met de kinderen die het thuis al moeilijk hadden en juist de escape van school en sport zo goed konden gebruiken en die nu wegvalt? Hoe moet dat met ouders die tijdens schooltijden de boel thuis op orde kregen en even op adem konden komen?
Daarnaast ook, hoe moet ik dit zelf gaan doen? Als alleenstaande en werkende moeder vind ik deze periode met drie jonge kinderen de hele dag thuis ook behoorlijk pittig. Thuisonderwijs of het begeleiden van het schoolwerk, hoe je het ook wil noemen, maakt het nog zwaarder in combinatie met werken. Ook voor mij is het een uitdaging om het thuis gezellig te houden en om al het werk door iedereen gedaan te krijgen.
Gelukkig kunnen mijn kinderen drie dagen naar de opvang van school omdat jeugdzorg bij de vitale functies hoort en kan ik op zo’n dag een aantal uur rustig (video)bellen. Maar voor heel veel ouders waar wij contact mee hebben, geldt dat nog niet. Er is nu echter besloten dat kwetsbare kinderen ook naar de opvang mogen. Scholen en gemeenten gaan inventariseren welke kinderen daarvoor in aanmerking komen. Het is een opluchting dat dit nu geregeld gaat worden en hopelijk kan hiermee de stress en spanning thuis verlaagd worden.
Mensen zijn bang
Wat doet een cliëntambassadeur in deze tijd kun je je afvragen. Misschien is mijn functie in deze periode extra belangrijk. Mensen, zowel cliënten als jeugdbeschermers, zijn immers bang en maken zich zorgen. Er worden maatregelen vanuit de overheid opgelegd waar een ieder aan zich dient te houden. Maatregelen die niet voor iedereen makkelijk zijn om zich aan te houden. Het is vanzelfsprekend dat men zich aan de maatregelen houdt, maar het is minder vanzelfsprekend dat dit zonder slag of stoot verloopt. De stress die het met zich mee kan brengen is niet altijd direct zichtbaar, daar moet ook aandacht en begrip voor zijn. Dit geldt voor zowel van jeugdbeschermers naar cliënten toe als van cliënten naar jeugdbeschermers toe.
Netwerk is weggevallen
Het is nu meer dan anders van belang dat de jeugdbeschermer rekening houdt met de stress en emoties van cliënten. Gelukkig is hier ook extra aandacht voor. Onze cliënten kunnen immers normaal gesproken al stress ervaren door betrokkenheid van ons. Vaak wordt het netwerk er omheen betrokken zodat de stress kan verminderen. De coronacrisis legt er nog een lading stress bovenop. Daarbij komt ook nog dat dat netwerk waar een gezin normaal gesproken een beroep op kan doen voor een groot deel weggevallen zal zijn.
De verantwoordelijkheid die een jeugdbeschermer voelt, zal naar alle waarschijnlijkheid ook vergroten, terwijl er ook veel mogelijkheden om te ondersteunen wegvallen. Daarom is het belangrijk dat er door iedereen wordt opgelet dat het goed gaat met de ander. Iedereen heeft hier een verantwoordelijkheid in. We moeten voor elkaar zorgen. Het begint met erkenning voor de stress en angst die er bij iedereen in kan zitten. Mensen kunnen nu anders reageren dan je gewend bent.
Gesprekken nu telefonisch
Natuurlijk worden de fysieke bijeenkomsten met cliënten en jeugdbeschermers, de zogenoemde spiegelbijeenkomsten, die ik organiseer nu allemaal uitgesteld. In die spiegelbijeenkomsten kunnen cliënten hun ervaringen, feedback en leerpunten meegeven aan onze medewerkers. In mijn werkzaamheden kan er helaas nog meer niet doorgaan dat op de agenda staat. Althans, in ieder geval niet op de oorspronkelijke manier, maar een alternatief heb ik echter nog niet. Gesprekken met cliënten heb ik gelukkig nog wel. Deze gesprekken gebeuren nu alleen telefonisch in tegenstelling tot normaal als een face-to-face-gesprek.
Ik overleg ook met collega’s uit het land hoe zij in deze periode cliënten benaderen en cliëntervaring een plek kunnen geven. Samen zoeken we naar effectieve en creatieve manieren om het cliëntperspectief een goede plek te geven. In deze tijd spreek ik vooral ouders die zich zorgen maken over hun kind dat bijvoorbeeld in een pleeggezin woont. De zorgen die zij hebben zijn bijvoorbeeld of ze zich in het pleeggezin goed aan de maatregelen houden of hoe het contact met de ouders er nu uit zal gaan zien. Dat zijn vragen die ik vaak niet kan beantwoorden, maar het alleen al tegen en met mij praten kan wat rust geven.
Een luisterend oor
Wat kan ik als cliëntambassadeur nog meer betekenen in deze periode? Ik kan meedenken vanuit het cliëntperspectief in een casus. Dit kan in een één-op-één-gesprek of ik kan inbellen tijdens een casuïstiekoverleg. Maar vooral kan ik een luisterend oor bieden aan cliënten en daarbij denk ik nu in het bijzonder aan de ouders. Ik kan hen extra uitleg en informatie geven over de maatregelen die de organisatie getroffen heeft. Ik heb daar net iets meer tijd voor dan een jeugdbeschermer die nu nog meer de focus moet leggen op de veiligheid van de kinderen. Ook probeer ik de cliëntenraad meer zichtbaar te krijgen, zodat zij ook met ouders in gesprek kunnen wanneer dit wenselijk is. Iedereen is zoekende, iedereen maakt zich zorgen en heel veel mensen willen iets betekenen voor een ander.
Gezamenlijke vijand
Naast dat ik me zorgen maak over de huidige situatie, hoop ik ook dat er meer verbinding komt tussen cliënten en jeugdbeschermers. Er is nu immers een gezamenlijke vijand, namelijk het coronavirus. Het zou mooi zijn als jeugdbeschermers ook laten zien dat ze bang zijn voor en stress hebben over het zogenaamde nieuwe normaal. Een lid van de cliëntenraad heeft het een mooi verwoord toen hij zijn wens voor de cliëntenraad uitsprak: ‘Ik hoop dat er meer humanisering binnen de professionalisering tot stand komt.’ Dit is ook mijn grote wens.